Thời gian qua, Hà Nội đã xảy ra nhiều đợt ngập úng trên diện rộng, kéo dài do mưa bão, gây thiệt hại lớn về tài sản và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân. Thực trạng đó đặt ra cho chính quyền Hà Nội yêu cầu phải đưa ra những quyết sách mạnh mẽ.
Thời gian qua, Hà Nội đã xảy ra nhiều đợt úng ngập trên diện rộng, kéo dài do ảnh hưởng của mưa bão. Ảnh minh họa
Các nguyên nhân chính gây nên tình trạng ngập úng của Hà Nội
Theo báo cáo, qua rà soát, thành phố đã xác định 6 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ngập úng nặng.
Thứ nhất là hệ thống thoát nước và các công trình đầu mối tiêu thoát nước chưa được đầu tư đồng bộ, tiến độ chậm. Khu vực nội thành có diện tích hơn 313 km2 nhưng hiện chỉ khoảng 77,5 km2 thuộc lưu vực sông Tô Lịch được đầu tư hệ thống thoát nước, đạt 24,7%.
Thứ hai là các nguồn tiêu và trạm bơm đầu mối đầu tư chậm. Tổng công suất yêu cầu của các công trình đầu mối thoát nước thuộc vùng Tả Đáy là 811,5 m3/s, song hiện mới đạt khoảng 164,5 m3/s, tương đương 20%.
Thứ ba là trạm bơm Yên Nghĩa có công suất thiết kế 120 m3/s chưa phát huy hiệu quả do thiếu hệ thống hồ điều hòa, kênh La Khê dẫn nước về trạm chưa hoàn chỉnh, kênh xả ra sông Đáy không đạt công suất khi mực nước sông dâng cao. Trong khi đó, công trình đầu mối Liên Mạc công suất 170 m3/s đang thi công, việc tiêu thoát nước khu vực đô thị ngoài nội đô vẫn phụ thuộc nhiều vào mực nước sông Nhuệ.
Thứ tư là các hồ điều hòa theo quy hoạch triển khai chưa đồng bộ. Tổng diện tích hồ điều hòa theo quy hoạch khoảng 5.405 ha, song hiện mới đạt khoảng 1.010 ha, tương đương 18,7%.
Thứ năm là công tác đầu tư và quản lý hệ thống thoát nước tại một số đô thị mới chưa đồng bộ; hệ thống thoát nước nội khu đã xây dựng nhưng chưa khớp nối với hệ thống tiêu thoát nước chung.
Thứ sáu là cao độ nền của nhiều khu vực phát triển mới không đồng bộ với khu vực xung quanh. Một số khu đô thị có cốt nền thấp, khi mưa lớn nước dồn nhanh gây ngập cục bộ, trong khi các nguồn xả và trạm bơm đầu mối chưa được đầu tư đầy đủ.
10 dự án khẩn cấp chống úng ngập úng đô thị được đề xuất
Xuất phát từ sáu nguyên nhân trên và kịp thời đáp ứng các yêu cầu phòng, chống thiên tai do mưa bão gây ra, Sở Xây dựng đã tham mưu để Chủ tịch UBND Thành phố ban hành 10 quyết định về Lệnh xây dựng công trình khẩn cấp với tổng mức đầu tư (dự kiến) là 5.579 tỷ đồng.
Danh sách đề xuất 10 dự án khẩn cấp chống úng ngập của Thành phố Hà Nội, cụ thể như sau:
1. Dự án cải tạo, nâng cấp, xây dựng mới một số hạng mục công trình tiêu thoát nước để xử lý úng ngập tại khu đô thị Resco, Ecohome, Tây Hồ Tây, Đoàn ngoại giao, Ciputra, khu vực Võ Chí Công, Long Biên, Đông Anh, Gia Lâm, tổng mức đầu tư 262 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào quý II/2026.
2. Dự án cải tạo tuyến kênh Thụy Phương xử lý khẩn cấp bổ cập nước sông Tô Lịch và tăng cường giải quyết úng ngập cục bộ khu vực Resco, Ecohome, Đoàn ngoại giao, Tây hồ Tây, Ciputra và lân cận, tổng mức đầu tư 869 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào quý III/2026.
3. Dự án cải tạo tuyến hạ lưu Kim Ngưu nối sông Tô Lịch với Trạm bơm Yên Sở, tổng mức đầu tư 700 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào quý III/2026.
4. Dự án Cải tạo nâng công suất một số trạm bơm hiện có, kết hợp lắp đặt một số trạm bơm dã chiến và cải tạo, xây dựng mới một số tuyến cống, rãnh thoát nước để giải quyết úng ngập khu vực dọc Đại lộ Thăng Long, tổng mức đầu tư 163 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào quý II/2026.
5. Dự án Đầu tư xây dựng Hồ điều hòa Phú Đô, phường Từ Liêm, thành phố Hà Nội, tổng mức đầu tư 800tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào quý IV/2026.
6. Dự án Đầu tư xây dựng hồ điều hòa Yên Nghĩa 2, xã An Khánh, thành phố Hà Nội, tổng mức đầu tư 250 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào quý IV/2026.
7. Dự án Xây dựng, lắp đặt bổ sung một số trạm bơm hồ, bể điều tiết, hệ thống đường ống thoát nước lưu vực Tô Lịch, Tả Nhuệ, tổng mức đầu tư 590 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào quý II/2026.
8. Dự án Đầu tư xây dựng hồ điều hòa Thụy Phương 2, phường Đông Ngạc, thành phố Hà Nội, tổng mức đầu tư 717 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào quý IV/2026.
9. Dự án Đầu tư xây dựng hồ điều hòa Yên Nghĩa 1, xã An Khánh, thành phố Hà Nội, tổng mức đầu tư 858 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào quý IV/2026.
10. Dự án Đầu tư xây dựng Hồ đầu mối Mễ Trì (Hồ Đồng Bông 2, phường Đại Mỗ), tổng mức đầu tư 370 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào quý IV/2026.
Việc dự kiến xây dựng công trình khẩn cấp được đưa ra trong bối cảnh nhiều khu vực trong nội đô và vùng ven thường xuyên ngập úng sau mưa bão lớn thể hiện quyết tâm của Hà Nội trong việc xử lý các “điểm nghẽn” về thoát nước đô thị, hướng tới giảm ngập bền vững, tăng khả năng thích ứng với các diễn biến thời tiết cực đoan trong những năm tới.
PV (tổng hợp)
